از سهیم شدن با ترکمنستان خوشحال باشیم؟
تاریخ انتشار: ۱۸ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۵۶۴۵۰۵
لباسِ اقوام ایرانی و طرحهایِ متنوعی که بر روی این لباسها نقش بسته، از گذشته تا امروز زبانزد عام و خاص بوده است. این طرح و نقشها که بسته به باورها و اعتقادات اقوام، گوناگون هستند هنری از جنس فرهنگ قومی محسوب میشوند که امروزه حفاظت از آنان سختتر و حیاتیتر شده است. سوزندوزی ترکمن که هنری از همین جنس محسوب میشود، اخیرا به صورت مشترک با کشور ترکمنستان بهعنوان عنصر میراث فرهنگی ناملموس کشور به ثبت رسیده است که یک سوال اساسی ایجاد میکند: آیا هنر سوزندوزی در ترکمنستان پیشینهی طولانیتری دارد یا در کشور خودمان؟
به گزارش ایران اکونومیست، هنر سوزندوزی یکی از رشتههای صنایع دستی محسوب میشود که علیرغم پیشینهی طولانیاش تا به امروز مورد توجه بوده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
اگرچه امروزه نقوشِ طرحهای سوزندوزی بیشتر در لباسهای خانمها دیده میشود اما هنوز هم اقوام ترکتبار از زن و مرد تا کودک با تفاوتهایی که سوزندوزیهایشان دارد، از این هنر برای تزیین لباسهای خود استفاده میکنند. نکتهای که دربارهی هنر سوزندوزی وجود دارد این است که این هنر در میان اقوامی رایج است که در منطقهی وسیعی از شمال شرق ایران تا ترکمنستان ساکن هستند. این موضوع سوالات مهمی را به میان میآورد: سوزندوزی در کدام کشور سابقهی طولانیتری دارد؟ آیا ثبتِ مشترک این هنر با ترکمنستان معنای آن را میدهد که ایران در دفاع از پروندهی این هنر ضعیف عمل کرده است؟
سمانه شتردار، پژوهشگر رشتهی سوزندوزی در استان گلستان است که عقیده دارد هنر سوزندوزی در ایران سابقهی طولانیتری نسبت به ترکمنستان دارد.
او دربارهی این موضوع به خبرنگار ایران اکونومیست میگوید: «وقتی پیشینه سوزندوزی را نگاه میکنید، میبینید که متعلق به ۵ هزار سال قبل در ایران است. استان گلستان به خاطر توتستانهایی که چندین هزار سال پیش داشته، با نخ ابریشمی سوزندوزی میکردند ولی در ترکمنستان روی پارچههای معمولیِ روشن سوزندوزی میشود. دسترسی که در این استانها وجود دارد، نشان میدهد که پیشینه سوزندوزی در ایران سابقهی طولانیتری دارد ولی در ترکمنستان نیز روی پارچههای معمولیتر انجام می شده است.»
این پژوهشگر که عقیده دارد مشترک ثبت شدنِ پروندهی سوزندوزی ترکمن با کشور ترکمنستان ابعاد مثبتی هم دارد، اظهار میکند: «ساختاری که پوشش لباس اقوام ایران دارد، با این کشورها مشترک است؛ بنابراین من مخالف نیستم. اتفاقا موافق این موضوع هستم چراکه وابستگی بین کشورها ایجاد می کند اما بازهم بهتر بود که به تنهایی به نام ایران ثبت میشد. از جهتی دیگر ایران درحال حاضر چند پروندهی دیگر را نیز با کشورهای دیگر مشترکا به ثبت رسانده و این موضوع اتفاقا باعث میشود ارتباط بین دو کشور بهتر و بیشتر شود.»
شتردار دربارهی کیفیت نخهایی که از آن برای سوزندوزی استفاده میشود، میگوید: «الان سالهاست که از نخ اکریلیک یا همان پلاستیک شیمیایی در سوزن دوزی استفاده میشود که قابل شست و شو است. نخ ابریشم بخاطر جنسی که دارد، رنگ پذیر هست اما در برخورد با سطوح این رنگ را پس میدهد. مشکلاتی برای تأمین مواد اولیه برای سوزندوزی وجود دارد برای مثال نخها خالص نیستند و نخ اکریلیک برای سوزندوزیهای ترکمن استفاده میکنند.»
این هنرمند برای بقایِ طولانیتر سوزندوزی ترکمن پیشنهاد میکند: «برای شناخت بیشتر به نظرم لازم است که سوزندوزی در میان مردم گسترش پیدا کند. برای مثال روی کیف یا کفش بگذارند یا روی فرش. برای اینکه هنر سوزندوزی بهتر دیده شود، به نظرم حرکت به سمتِ طرحهای مدرن کمی لازم است ولی اینکه طرحها از اصالت خارج شوند، کاملا با آن مخالف هستم. اگر بخواهد نقشهای اصیل کاملا فراموش شوند، به نظرم طرحها از اصالت خارج میشوند.»
او در ادامه در پاسخ به سوالی که مهمترین تهدید برای فراموش شدنِ سوزندوزی چیست؟ میگوید: «دور ریختن تولیدات. من خودم در بازیافت سوزندوزیها فعالم و باید بگویم دور ریختن بزرگترین دشمن طرحهای سوزندوزی است. به نظرم باید این تولیدات بازیافت شوند و به چرخهی تولید بازگردند. باید یک حالتی باشد که طرحهای سوزندوزی نسل به نسل بچرخد و خود ترکمنها درحال حاضر همین کار را انجام میدهند. دو سالی است که موضوع مد پایدار در دنیا پیچیده شده و به نظرم بازیافت در صنایع دستی خیلی خوب است. برای مثال ترکمنها کتهایشان را بر روی لباسهای بلند میپوشند و شلوارهایی که زیر میپوشند، از مادر به دختر و نوه انتقال پیدا میکند چون نخها مثل سابق نیست و کیفیت ندارند و همچنین دوختها نیز مثل سابق باحوصله نیست.»
شتردار با اشاره به لزوم گردآوری لباس اقوام خاطرنشان میکند: «میراث فرهنگی باید نظارت داشته باشد و توجه بیشتری به نگهداری و جمعآوری طرحهای سوزندوزی از خود نشان دهند. بالاخره هستند افرادی که میآیند و لباسهای سوزندوزی شده را اهدا میکنند. به موزه امام رضا (ع) در مشهد که رفتم چیزی درباره لباسهای بومی ندیدم ولی در تهران موزههایی هستند که از لباس اقوام نگهداری میکنند.»
این هنرمند در آخر اظهار میکند: «ما دوختهایی داریم که امروزه کاملا به فراموشی سپرده شدهاند و خیلی کم دیده میشوند. توکیتن یک نوع دوخت است که اصلا به فراموشی سپرده شده. توکیتن چیزی است که بینِ درز دو تا لباس رو بسط میزنند و یک شاخه از سوزندوزی ترکمن است اما دیگر با چرخ لباس را میدوزند. خیلی از بخشهای سوزن دوزی ترکمن به فراموشی سپرده شده چون حفظ نشدهاند. اگر حفظ می شد، حتی خود من هم از ظاهر کار می توانستم بفهمم چگونه دوخته شده و آن را اجرا میکردم.»
هنر سوزندوزی ترکمن در حالی مشترکا با ترکمنستان بهعنوان بیستمین عنصر میراث فرهنگی ناملموس به ثبت رسیده که این هنر به گفتهی برخی پژوهشگران سابقهی طولانیتری در ایران دارد.
منبع: ایران اکونومیست
کلیدواژه: سوزن دوزی ترکمن ثبت جهانی سوزن دوزی ترکمن طرح های سوزن دوزی سوزن دوزی ترکمن هنر سوزن دوزی سوزن دوزی ی سوزن دوزی لباس ها طرح ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۵۶۴۵۰۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ابداع ریزسوزنهای نرمی که فناوریهای پوشیدنی را با بدن سازگار میکند
به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا به نقل از اینترستینگ اینجبنیرینگ، امروزه با ظهور فناوریهای نوین مراقب از سلامتی، پزشکی شخصی سازی شده بیشتر در دسترس افراد قرار میگیرد: از دستگاههای پوشیدنی و آزمایشهایی که میتوان در خانه انجام داد تا بررسی مواردی مانند ضربان قلب و سطح قند خون، کارهای تشخیصی سادهتر از قبل شده است؛ اما گاهی اوقات، بدن ما با این دستگاههای ردیابی سلامت به راحتی کنار نمیآید.
پزشکان از میکروسوزنها در شیوههای درمانی و تشخیصی مهمی مانند تحریک مغز و بررسی علائم سلامتی استفاده میکنند؛ اما میکروسوزنهای فعلی سفت و خمشناپذیر هستند و نمیتوانند به خوبی با بدن حرکت کنند.
برای حل این مشکل، پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیای جنوبی (USC) در حال طراحی حسگرهای جدیدی هستند که به دلیل انعطاف پذیری بسیار و خاصیت خم شوندگی، استفاده آسان و راحتی دارند. این پیشرفت، سوزنهای نرم ریزی است که میتوان در مدت زمان طولانی بدون اذیت شدن کاربر، برای ردیابی سلامتی او به کار گرفته شود.
«هانگبو ژائو» «Hangbo Zhao» و همکارانش موفق شده اند ریز سوزنهای جدیدی ابداع کنند که قابلیت خمش و کشیدگی دارند و به راحتی با حرکات بدن سازگار میشوند.
آنها روشهایی مانند برش لیزری، ساخت اشیا ریز و چاپ را برای ساخت ریزسوزنهایی که میتوانند به طور چشمگیری از ۶۰ درصد تا ۹۰ درصد کشیده شوند، ترکیب کردند. شیوه کار این محققان امکان سفارشی سازی ظاهر و عملکرد میکروسوزنها را مطابق با نیازهای مختلف فراهم میکند.
ژانو فناوری پیشگامانه خود را از اعماق دریا الهام گرفته است. آنها با مطالعه چگونگی رفتار الکتریکی ماهیچههای یک حلزون دریایی نشان دادند که الکترودهای میکروسوزنی میتوانند کاربردهای گستردهای داشته باشند. این یافته راه را برای بسیاری از کاربردهای پزشکی، مانند پیگیری فعالیت مغز و اعصاب یا پیدا کردن مشکلات مربوط به عضلات و اعصاب باز کرد.
پیامدهای تحقیقات ژائو بسیار فراتر از آزمایشگاه است چرا که قابلیت ردیابی و تشخیص بسیاری از بیماریها از اختلالات عصبی عضلانی گرفته تا عملکرد مثانه را با دقت بیشتری دارد. ابداع میکروسوزنهای «نرم» کششی میتواند هم به یاری متخصصان مراقبتهای بهداشتی و هم بیماران بیاید. این نوآوری به کسانی که نگران سوزنهای معمولی هستند امیدواری داده و فرصتی را برای مراقبتهای بهداشتی بدون درد و بی دردسر ارائه میدهد.
ساخت این میکروسوزنهای نرم گام مهمی در راستای بهبود نحوه عملکرد بدن ما با دستگاههای نظارتی است؛ از تحریک مغز تا ارائه دارو، این نوآوری قرار است مراقبتهای بهداشتی را به طور چشمگیری تغییر دهد.
نتایج این پژوهش در جدیدترین شماره نشریه Science Advances منتشر شد.
انتهای پیام/